Tereke tespiti davası, miras hukukunun önemli bir parçasıdır ve mirasçılar arasında paylaşılacak malvarlığının belirlenmesi açısından büyük önem taşır. Bu dava, özellikle terekeye dahil malların bilinmediği veya eksik tespit edildiği durumlarda mirasçılar, alacaklılar veya menfaati olan diğer kişiler tarafından açılabilir. Aşağıda, tereke tespiti davasının tüm detaylarını bulabilirsiniz:

1. Tereke Nedir?

“Tereke”, bir kimsenin ölümüyle mirasçılara intikal eden malvarlığının tamamını ifade eder. Bu malvarlığına:

• Taşınır ve taşınmaz mallar (evler, arsalar, araçlar vb.),
• Bankadaki para ve mevduatlar,
• Alacaklar,
• Borçlar,
• Haklar (kira gelirleri, patent hakları vb.),
• Zarara uğramış hak talepleri,
• Vasiyetnameyle bırakılan mallar, gibi kalemler dahildir.

2. Tereke Tespiti Davası Nedir?

Tereke tespiti davası, ölen bir kişinin malvarlığının (terekesinin) eksiksiz ve doğru şekilde belirlenmesi amacıyla açılan bir dava türüdür. Dava, terekeye ilişkin belirsizliklerin ortadan kaldırılması ve mirasın adil şekilde paylaşılmasını amaçlar.

3. Tereke Tespiti Davasını Kimler Açabilir?

Tereke tespiti davasını şu kişiler açabilir:

• Mirasçılar: Hem kanuni mirasçılar (eş, çocuklar, kardeşler) hem de vasiyetnameyle mirasçı atanmış kişiler.
• Mirasçılara borçlu olanlar veya alacaklılar: Örneğin, terekeye dair bir alacak talebinde bulunan alacaklılar.
• Terekede menfaati olan kişiler: Tereke ile ilgili menfaat sahibi üçüncü kişiler de (örneğin, terekeye dair bir hak iddiası bulunanlar) dava açabilir.

4. Tereke Tespiti Davasında Dava Süreci Nasıl İşler?

Bu davanın işleyişi birkaç aşamada gerçekleşir:

4.1 Davanın Açılması

• Mirasçılardan biri veya mirasta menfaati olan bir kişi, tereke tespiti talebiyle mahkemeye başvurur.
• Dava, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi‘nde açılır.

4.2 Terekenin Tespiti ve Envanter Hazırlanması

• Mahkeme, ölen kişinin tüm malvarlığını belirler ve bir envanter (malvarlığı listesi) hazırlar.
• Bankalar, tapu daireleri, vergi daireleri gibi kurumlar ile yazışmalar yapılır, terekeye ait taşınır ve taşınmaz mallar tespit edilir.
• Ölen kişinin borçları da bu envantere dahil edilir.

4.3 Bilgilendirme ve İtiraz Süreci

• Tereke tespiti davasında hazırlanan envanter, tüm mirasçılara bildirilir.
• Mirasçılar, tespitin yanlış olduğunu düşündükleri hususlara itiraz edebilir.

4.4 Tereke Defteri Tutulması

• Gerektiğinde mahkeme, terekenin yönetilmesi amacıyla bir tereke defteri tutulmasını talep edebilir. Bu defterde, terekeye ait tüm malvarlığı, borçlar ve alacaklar kaydedilir.

4.5 Geçici Yönetim Tedbirleri

• Tereke tespit sürecinde terekenin zarar görmemesi için mahkeme, tereke üzerinde geçici yönetim tedbirleri alabilir. Örneğin, tereke mallarının satışı engellenebilir ya da malvarlığı üzerinde haciz işlemleri durdurulabilir.

5. Tereke Tespiti Davasının Amacı

Tereke tespiti davasının amacı, terekeye dair malvarlığının tam ve eksiksiz olarak belirlenmesidir. Bunun yanı sıra:

• Mirasçıların terekeye ait haklarını korumak,
• Terekeye dair borç ve alacakların doğru şekilde belirlenmesi,
• Tereke mallarının mirasçılar arasında adil şekilde paylaşılması,
• Üçüncü kişilerin hak taleplerinin korunması sağlanır.

6. Tereke Tespiti Davası Sonucunda Ne Olur?

Dava sonucunda mahkeme, terekeye dahil tüm malvarlığını ve borçları tespit eder. Bu aşamadan sonra:

• Mirasçılar arasında miras paylaşımı yapılır.
• Eğer terekeye dair borçlar mevcutsa, borçların hangi sırayla ve ne şekilde ödeneceğine karar verilir.
• Mirasın reddi söz konusu ise, terekenin tasfiyesi yapılır.

7. Mirasın Reddi Durumunda Tereke Tespiti

Mirasçıların mirası reddetmesi halinde, tereke tespiti davası farklı bir süreç izler. Miras reddedildiğinde, tereke tasfiye edilir, yani terekeye dair borçlar ödenir ve kalan mallar kanunen belirlenmiş diğer mirasçılara intikal eder. Eğer miras reddedilmişse, tereke üzerindeki borçlar, terekeye intikal eden mallardan karşılanır.

8. Tereke Tespiti Davasıyla İlgili Özel Durumlar

• Saklı paylı mirasçılar: Türk Medeni Kanunu’nda, belirli mirasçıların (eş, çocuklar, anne-baba) saklı pay hakkı bulunur. Bu hak, terekenin tespitinden sonra miras paylaşımı sürecinde göz önünde bulundurulur.
• Vasiyetname ve miras sözleşmesi: Eğer ölen kişinin bir vasiyetnamesi varsa, tereke tespiti bu belge doğrultusunda yapılır.

9. Tereke Tespiti Davasının Süresi

Bu davaların süresi, tereke kapsamına, mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklara ve malvarlığının tespitine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tereke kapsamındaki malların fazlalığı veya karmaşıklığı, dava sürecini uzatabilir.

10. Masraflar

Tereke tespiti davası açmak için gerekli mahkeme harçları ve yargılama masrafları bulunur. Davanın kapsamına göre keşif, bilirkişi gibi ek maliyetler de oluşabilir.

Sonuç

Tereke tespiti davası, mirasçıların malvarlığını eksiksiz bir şekilde öğrenmesi ve bu malvarlığının doğru paylaşılması açısından önem taşır. Mirasçıların veya menfaat sahiplerinin, tereke üzerinde bir uyuşmazlık olduğunda bu davayı açmaları önemlidir.